Handleiding Diagram2
Inleiding
Met het programma
Diagram2 kunt u puzzeldiagrammen maken, vullen en afdrukken. Het programma kent vier fasen:
- Het vormen van het diagram, u bepaalt de afmetingen, de symmetrie bij het zetten van zwarte vakken, enz.
- Het vullen van het diagram, u kunt omschrijvingen geven en woorden invullen. Het diagram mag dan niet meer veranderen (tenzij u teruggaat naar fase 1).
- Het programma vult het diagram automatisch met woorden uit gespecificeerde woordenlijsten, zoeken.
- Het tonen van de resultaten van het automatisch vullen.
Het menu "Fase" laat zien in welke fase u zit en naar welke fasen u kunt gaan. In de werkbalk staan de vier fasen ook aangegeven, een minidiagrammetje en de letters A, Z en T.
U hoeft niet altijd alle fasen te gebruiken, in fase 1 kunt u prima diagrammen maken en afdrukken. Als u echter ook omschrijvingen wilt toevoegen (of ondersteuning wilt hebben bij het zoeken naar woorden) zult u per se naar fase 2 moeten gaan. Fase 3 en 4 kunt u zonder bezwaar negeren.
Eigenschappen
Met het menu "Diagram - Eigenschappen diagram..." kunt u talrijke kenmerken van het diagram instellen, breedte, hoogte, maximale vakbreedte, marge enz. Ook kunt u
symmetrie en lijndikte instellen en de kleuren bepalen. Voorts krijgt u statistieken van het diagram, de invullingen, de voorkomende lengtes, systeeminformatie enz. Zie de
details.
Klikken
U zet een zwart vak door links te klikken op een vakje. U zet een serie zwarte vakken door te slepen met de muis: druk de linkermuisknop in op vakje a, ga naar vakje b en laat de muisknop weer los. De rechthoek waarvan vakje a en b de tegenoverliggende hoekpunten zijn wordt geheel zwart.
Links klikken op een zwart vakje maakt het weer wit.
Als u tegelijkertijd <Ctrl> indrukt bij het links klikken (of rechts klikt) wordt het vakje niet zwart, maar het verdwijnt. Veel puzzels zijn nu eenmaal niet rechthoekig of vierkant. De verdwijnende vakjes worden niet-vakjes genoemd. Als u links klikt op een niet-vakje wordt het weer een normaal vak.
Afhankelijk van de gekozen
symmetrie ondergaan de symmetrische vakjes dezelfde bewerking.
Rechts klikken buiten het diagram geeft een snelmenu met een aantal nuttige opties.
Tikken
Als u een toets indrukt wordt het teken in het vakje gezet waar de muis op staat. Als de muis in hetzelfde vakje blijft staan krijgt het volgende vrije vakje een andere kleur, dat vakje zal de volgende toetsinvoer ontvangen. De richting kunt u instellen in het menu "Diagram - Horizontaal" of "Diagram - Verticaal". Zodoende kunt u snel het diagram vullen. Met de pijltjestoetsen kunt u het doelvakje verplaatsen.
Schuifbalken
Als het diagram erg groot is kunt u het menu "Beeld - Met schuifbalken" activeren. De grootte van elk vakje wordt dan gezet op de grootte die is gespecificeerd in het venster
Eigenschappen en er zullen, indien nodig, schuifbalken rechts en onder verschijnen. Als de optie niet is geactiveerd wordt de vakgrootte zodanig dat het diagram nog net in het venster past.
Ongedaan maken
Elke muis- of toetsenbordactie kunt u ongedaan maken in het menu "Diagram - Ongedaan maken". U kunt ook op <Alt+BackSpace> drukken of alleen <BackSpace>. Hebt u daar weer spijt van dan kunt u op <Ctrl + Y> drukken. De historie wordt bewaard tot u van fase verandert of het diagram andere afmetingen geeft.
Overige acties in menu "Diagram"
- U kunt commentaar toevoegen. Als u het diagram opslaat met het menu "Bestand" en later weer raadpleegt kunt u uw commentaar weer lezen.
- Schoonmaken: alle invullingen, zwarte vakken en niet-vakken verdwijnen
- Invullingen verwijderen: alle ingevulde tekens verdwijnen
- Randzwart verwijderen: alle zwarte vakjes aan de randen worden niet-vakjes
- Kopiëren: Het diagram wordt op het klembord gezet, zodat u het in Word e.d. kunt plakken
- Spellingcontrole: Alleen als u een woordenlijst heeft gespecificeerd kunt u laten controleren of de ingevulde woorden correct zijn
- De inhoud kunt u één positie verschuiven in elke richting
- De inhoud kunt u vergelijken met andere dgr-bestanden; ideaal voor nakijkers: zet alle inzendingen in een map en vergelijk die met de goede oplossing
Top
Klikken en tikken
Links klikken op een vrij vakje in het diagram selecteert het bijbehorende woord. Bij een vakje dat deel uitmaakt van twee woorden wordt het woord met de gekozen richting genomen. Klikt u nog een keer op datzelfde vakje dan wordt automatisch de richting gewijzigd. Als er een omschrijving beschikbaar is wordt die getoond boven het diagram. Bij het klikken op een zwart vakje verdwijnt de selectie en de omschrijving.
Bij een
dubbelklik links (evenals bij het indrukken van de TAB-toets) wordt een
venster getoond waarin u de kenmerken van dat woord kunt geven of lezen, o.a. de omschrijving en het woord zelf.
Rechts klikken in het diagram heeft alleen effect als er een IJ of Y in het vak staat, die wordt dan Y resp. IJ. Erbuiten wordt een snelmenu getoond.
Met de
pijltjestoetsen én Ctrl gaat u naar het volgende woord, gegeven de huidige richting.
Met de
pijltjestoetsen zonder Ctrl gaat de cursor naar de volgende of vorige positie in het woord.
Bij het indrukken van
een toets (letter, cijfer, spatie) wordt het teken in het vakje gezet waarop de cursor staat. De cursor wordt daarna een positie opgeschoven. Een 'y' geeft een 'IJ', de 'Y' een 'Y'.
De toets <Delete> verwijdert het geselecteerde woord. Daarbij worden nooit letters gewist die deel uitmaken van een kruisend geheel ingevuld woord. Daarop is echter één uitzondering: als
alle letters kruisen met geheel ingevulde woorden wordt het hele woord gewist.
Omschrijvingen
Het activeren van de menuoptie "Omschrijvingen - Toon omschrijvingen" geeft een venster waarin u
alle omschrijvingen kunt lezen, wijzigen, of invoeren. De sneltoets <Ctrl+D> heeft hetzelfde effect. Het venster blijft actief tot u het wegklikt.
Met de menuoptie "Omschrijvingen - Lees omschrijvingen" (of <Ctrl+L>) kunt u omschrijvingen uit een tekstbestand lezen. In dat tekstbestand moet eerst de tekst "Horizontaal" of "Verticaal" staan, anders kan de richting niet worden bepaald door het programma. Vervolgens op elke regel een getal gevolgd door een punt, een omschrijving en, optioneel, een lengteaanduiding tussen haakjes, bijvoorbeeld (12). Als de lengte of het nummer niet kloppen wordt de omschrijving geweigerd. Het woord kan zijn opgebouwd uit deelwoorden, bijvoorbeeld (3+2+7) of (3,10,5).
Na het klikken op de menuoptie "Omschrijvingen - Schrijf omschrijvingen" worden de omschrijvingen in een te kiezen tekstbestand gezet.
Met de menuoptie "Omschrijvingen - Plak omschrijvingen van klembord" (of <Ctrl+V>) kunt u omschrijvingen van het klembord lezen. Als een puzzel op een webpagina staat vormt u eerst het diagram, daarna kopieert u de omschrijvingen naar het klembord, waarna u die weer leest in Diagram2. De indeling dient gelijk te zijn aan de indeling die gegeven is bij het inlezen van een
tekstbestand.
Top
Gevonden oplossingen tonen
De oplossingen worden in hetzelfde diagram getoond. U kunt ze stuk voor stuk bekijken door op de grijze + of de grijze - te drukken (dus op het zogenaamde numerieke eiland). <Home> en <End> brengen u bij de eerste resp. laatste oplossing.
Venster eigenschappen diagram
Linksboven staan gegevens die voor zich spreken. Alleen "Tekstgrootte omschrijving" verdient enige toelichting: hiermee geeft u aan hoe groot de tekst is van de omschrijving die boven het diagram wordt getoond. Is die waarde kleiner dan 10 dan wordt de omschrijving niet getoond boven het diagram.
Rechtsboven staan een aantal instellingen, het wel of niet weergeven van nummers, de grootte ervan, enz.
Voorts is het mogelijk een doorloper te maken. Deze heeft een andere nummering en kent per definitie geen zwarte vakjes. U kunt klikken zo veel als u wilt, er komt geen zwart vak.
Voor het geval u het diagram exporteert als webpagina (html), hier kunt u de titelregel van de pagina geven.
Er zijn zes verschillende soorten symmetrie mogelijk:
- Geen
- Rondom middelpunt het (vierkante) diagram wordt in vier kwadranten verdeeld, elk kwadrant is 90 graden gedraaid t.o.v. zijn buurman
- Horizontaal spiegeling t.o.v. de horizontale as
- Verticaal spiegeling t.o.v. de verticale as
- Horizontaal en verticaal het diagram wordt in vier kwadranten verdeeld, de diagonale kwadranten zijn elkaars spiegelbeeld
- Horizontaal of verticaal spiegeling t.o.v. de horizontale en de verticale as
Symmetrie 2 geeft de mooiste diagrammen, op enige afstand volgt symmetrie 5.
De kleuren van de verschillende soorten vakjes en de achtergrond kunt u naar eigen smaak instellen, bij een klik op de knop kunt u uit vele mogelijkheden kiezen.
Lijndikte en zwartheid (in html) zijn vooral bedoeld om op inkt te bezuinigen.
Ten slotte kunt u in het tekstvak Statistieken van alles te weten komen over het diagram, en desnoods uw pc.
Top
Beschrijving van de opties:
- Bij het automatisch vullen zullen nooit dezelfde woorden worden gebruikt
- Het rare en hinderlijke Nederlandse fenomeen IJ als één letter of als twee letters behandelen
- Na het tonen van een oplossing de oplossing 'meenemen' bij de overgang naar de vulfase
- Tijdens het zoeken kan het weergeven van de oplossingen op het scherm vertragend werken, daarom kunt u het uitschakelen
- Bij het automatisch vullen zullen de kandidaten in een willekeurige volgorde worden gekozen; bij een herstart krijgt u de oplossingen in een andere volgorde
- U krijgt een signaal als er een oplossing wordt gevonden
De oplossingen worden alle in het geheugen opgeslagen. Standaard worden er niet meer dan 100 oplossingen gezocht, maar u kunt het maximum instellen. Bij het maximum 0 worden alle oplossingen gegeven.
Soms wil men weleens een E-loos diagram maken, als er een E wordt gezet in het niet-voorkomen-vak zullen woorden die een E bevatten niet voorkomen.
Onderaan kunt u de te gebruiken woordbestanden aangeven, zowel van belang voor het automatisch zoeken als voor het tonen van mogelijke invullingen van een bepaald (deels gevuld) woord.
Top
In het bovenste tekstvak wordt het geselecteerde woord uit het diagram getoond, waarbij een leeg vakje als een punt wordt weergegeven. Als er een woordenlijst beschikbaar is, worden de kandidaten gemaximeerd getoond in het tekstvak met rechts het pijltje naar beneden. In het voorbeeld zijn er vier kandidaten die u kunt bekijken door op dat pijltje te drukken. Als u op een van de vier klikt wordt het woord gekopieerd naar het bovenste tekstvak. Na klikken op OK wordt het woord ingevuld in het diagram.
U kunt natuurlijk ook zelf het goede woord (animatie) aanbrengen. Mocht u per ongeluk een fout maken, dan zal het woord niet (geheel) in het diagram worden gezet.
Mogelijk zijn er erg veel kandidaten, u kunt dan filteren door letters te zetten in het filtervakje en daarna op de knop "Filter" te drukken. Als u bijvoorbeeld bijna zeker weet dat er een X in het woord zit, zullen alle kandidaten de letter X bevatten.
Met deelwoorden wordt rekening gehouden, elk deelwoord heeft zijn eigen kandidaten. U kunt navigeren met behulp van de links- en rechtsknop.
Voor de zekerheid wordt ook nog getoond of er eventueel verboden letters zijn gespecificeerd in de zoekdialoog. Zo bent u misschien minder verbaasd over het geringe aantal kandidaten.
Tot slot wordt de omschrijving van het woord getoond. U kunt die aanpassen, indien gewenst.
Top
Met het hoofdmenu "Bestand" kunt u het huidige diagram bewaren (
Opslaan of
Opslaan als...), een eerder opgeslagen diagram opnieuw bewerken (
Open...) of met een nieuw diagram beginnen (
Nieuw). Ook kunt u het diagram per e-mail versturen, uw e-mailprogramma wordt automatisch gestart met als bijlage het diagram.
Bij het afsluiten van het programma wordt altijd gevraagd of u het diagram wilt bewaren.
Ook biedt het menu de gelegenheid diagrammen in te lezen van versie 1 van het programma Diagram (*.dia) of van de concurrent Across Lite (*.puz).
Voorts kunt u met het menu diagrammen afdrukken of een afdrukvoorbeeld bekijken. Alleen het diagram wordt afgedrukt, de omschrijvingen dus niet. Meestal is het echter handiger van het diagram een html-pagina te maken en die met uw browser af te drukken. Een andere methode is het diagram kopiëren en plakken in een tekstverwerker, bijvoorbeeld Word en daarna met de omschrijvingen hetzelfde. U kunt dan een indeling maken die u zelf prettig vindt, het diagram een pietsje groter, een ander lettertype enz.
Een eerder door Diagram2 als html opgeslagen webpagina kunt u weer lezen, als u dat wilt.
Eerder opgeslagen diagrammen kunt u snel inlezen, de laatste tien worden in het menu bewaard.
De opgeslagen bestanden hebben de extensie dgr. Vrijwel alle instellingen worden opgeslagen.
Top
De gegevens van het diagram kunnen als volgt in andere formaten worden gezet:
- Tekst: de titeltekst, de inhoud van het diagram en de woorden als tekstbestand (*.txt)
- Omschrijvingen: de titeltekst en alle omschrijvingen als tekstbestand (*.txt)
- Leeg html: een webpagina met leeg diagram en alle omschrijvingen onder of naast elkaar (*.html)
- Gevuld html: een webpagina met gevuld diagram en alle omschrijvingen onder of naast elkaar (*.html)
- Bitmap: het lege diagram als *.bmp, een bekend ruimte vretend formaat
- Tekst voor *.puz: tekst in een speciaal formaat; kan verwerkt worden door Across Lite
- Alle omschrijvingen: van alle dgr-bestanden van een map worden de invullingen en de omschrijvingen in een tekstbestand (*.txt) gezet; als u zo'n bestand sorteert kunt u zien welke woorden meermalen gebruikt zijn, en met welke omschrijvingen
Top
De beschreven versie van het programma is 2.5c. Bij vragen of opmerkingen graag het versienummer vermelden.
Downloaden van een bestand doet u als volgt: klik rechts met de muis op een hyperlink; u krijgt dan een menu waarin o.a. staat: "Doel opslaan als...". Klik links op die menuregel. Er verschijnt een standaard Windowsdialoog waarop u kunt aangeven waar het bestand op uw computer moet worden geschreven. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor Bureaublad, het bestand verschijnt dan op uw hoofdscherm. Klik op OK en het bestand wordt overgebracht.
Top